Kalitatif araştırmalar, katılımcıların duygu, düşünce, motivasyon ve tutumlarını derinlemesine anlamak amacıyla yapılan çalışmalardır. Sayısal veriden ziyade, anlam ve içgörü elde etmeye odaklanır.

1. Odak Grup Görüşmeleri (Focus Group Discussions – FGD)
Tanım: 6–10 kişilik grupların, bir moderatör eşliğinde belirli bir konu hakkında tartıştığı yöntemdir.
Nasıl Yapılır: Katılımcılar özenle seçilir (ör. yaş, cinsiyet, ürün kullanımı). Profesyonel bir moderatör yönetiminde, genellikle ses/video kayıt alınarak yapılır.
Avantajlar: Katılımcıların birbirini tetiklemesi sayesinde zengin içgörüler elde edilir.
Dezavantajlar: Grup baskısı bazı kişilerin fikirlerini açıkça ifade etmesini engelleyebilir.

2. Derinlemesine Görüşmeler (In-Depth Interviews – IDIs)
Tanım: Tek bir katılımcıyla yapılan uzun ve bire bir görüşmelerdir.
Nasıl Yapılır: Yarı yapılandırılmış soru kılavuzları kullanılır; görüşme 30–90 dakika sürebilir.
Avantajlar: Katılımcı daha rahat konuşur, kişisel deneyimler ayrıntılı öğrenilir.
Dezavantajlar: Zaman alıcıdır ve sınırlı sayıda kişiden veri toplanır.

3. Etnografik Araştırmalar
Tanım: Katılımcının doğal yaşam ortamında gözlem ve etkileşim yoluyla yapılan araştırmalardır.
Nasıl Yapılır: Araştırmacı katılımcının evine, iş yerine ya da alışveriş yaptığı mekâna giderek gözlemler yapar.
Avantajlar: Doğal ortamda gerçek davranışlar gözlemlenir.
Dezavantajlar: Maliyetli ve uzun sürelidir.

4. Gözlem (Observation Research)
Tanım: Katılımcıların davranışlarının doğrudan gözlemlenmesi yöntemidir.
Nasıl Yapılır: Örneğin, bir mağazada müşterilerin raf önündeki davranışları kaydedilir.
Avantajlar: Katılımcıların “gerçek davranışları” analiz edilir.
Dezavantajlar: Araştırmacının yorumu sübjektif olabilir.

5. Online Topluluklar (MROCs – Market Research Online Communities)
Tanım: Katılımcıların belirli bir süre boyunca online platformlarda deneyimlerini paylaştığı araştırma türüdür.
Nasıl Yapılır: Katılımcılar bir forum, WhatsApp grubu veya özel platform üzerinden sorulara cevap verir, günlük tutar, fotoğraf/video paylaşır.
Avantajlar: Katılımcıların günlük yaşamına dair gerçek zamanlı içgörüler elde edilir.
Dezavantajlar: Katılım motivasyonu düşük olursa veri kalitesi azalabilir.

6. Proje Teknikleri (Projective Techniques)
Tanım: Katılımcıların bilinçaltındaki duygu ve düşüncelerini ortaya çıkarmak için kullanılan dolaylı yöntemlerdir.
Nasıl Yapılır: Katılımcılardan hikâye tamamlama, resim yorumlama, rol oynama gibi görevler yapmaları istenir.
Avantajlar: Gizli kalmış duygu ve düşünceler açığa çıkar.
Dezavantajlar: Yorumlama sübjektif olabilir.

7. Metin ve İçerik Analizi
Tanım: Katılımcıların yazılı veya sözlü ifadelerinin sistematik analizidir.
Nasıl Yapılır: Anketlerdeki açık uçlu sorular, sosyal medya yorumları veya görüşme kayıtları kodlanarak kategorilere ayrılır.
Avantajlar: Büyük metin yığınlarından derin içgörüler çıkarılabilir.
Dezavantajlar: Doğru kodlama için uzmanlık gerekir.

8. Kriz ve Algı Yönetimi Araştırmaları
Tanım: Bir marka veya kurumun kriz dönemlerinde halk ve paydaşlar tarafından nasıl algılandığını anlamak için yapılır.
Nasıl Yapılır: Odak grup, IDI ve medya içerik analizi birlikte kullanılır.
Avantajlar: Erken uyarı sistemi işlevi görür; marka itibarını korumaya destek olur.
Dezavantajlar: Zamanında yapılmazsa etkisi azalır.

9. Siyasi Eğilim ve Seçim Araştırmaları (Kalitatif Boyut)
Tanım: Seçmenlerin oy tercihlerini etkileyen değerler, duygular ve algıların derinlemesine incelenmesidir.
Nasıl Yapılır: Odak grup ve IDI yöntemleriyle seçmen davranışları sorgulanır.
Avantajlar: Sayısal anketlere “neden” sorusunun cevabını ekler.
Dezavantajlar: Temsil kabiliyeti sınırlıdır, genellenemez.

Sonuç
Kalitatif araştırmalar, insanların “neden böyle düşündüğünü ve hissettiğini” anlamaya odaklanır. Kantitatif araştırmalar “kaç kişi ne düşünüyor” sorusuna yanıt verirken, kalitatif araştırmalar “neden böyle düşünüyorlar” sorusuna cevap verir.
Odak grup, IDI, etnografi: derinlemesine içgörü
Proje teknikleri, içerik analizi: bilinçaltı ve dil analizi
Online topluluklar: gerçek zamanlı içgörüler
Kriz/algı ve siyasi araştırmalar: kurumlar ve toplum için stratejik değer